Όλοι γνωρίζουμε ότι η κοινωνία στην οποία ζούμε δεν χαρακτηρίζεται από απόλυτη ειλικρίνεια. Ακούμε συχνά πυκνά ψέματα γύρω μας. Άλλες φορές μπορούμε να το καταλάβουμε κ άλλες όχι. Αλλά όλοι θα θέλαμε να ξέρουμε πότε κάποιος ψεύδεται ή όχι, έτσι δεν είναι; Λοιπόν, ευτυχώς η επιστήμη της ψυχολογίας ερεύνησε και αυτή την ανθρώπινη συμπεριφορά και έφτασε σε ορισμένα συμπεράσματα. Παρακάτω δίνεται μια ενδεικτική λίστα με ορισμένες συμπεριφορές που μπορούμε να προσέξουμε στην συνομιλία μας με κάποιον ψεύτη, ώστε να ανακαλύψουμε το ψέμα του.
Γλώσσα του σώματος
- Το άτομο που ψεύδεται θα έχει μηδαμινή οπτική επαφή μαζί σας.
- Οι φυσικές κινήσεις του θα είναι περιορισμένες. Οι όποιες κινήσεις θα κάνει το άτομο θα φαίνονται πολύ μηχανικές
- Το χέρι του μπορεί να «ταξιδέψει» έως το πρόσωπό του, και ιδιαίτερα μπορεί να πειράζει το στόμα του. Επίσης, μια συχνή κίνηση των ψευτών είναι να ξύνουν το πίσω μέρος των αυτιών τους.
- Αν το άτομο προσπαθεί να δείξει ήρεμο και χαλαρό, μπορεί να ανασηκώνει σε συχνά διαστήματα τους ώμους του, δηλώνοντας αδιαφορία.
Συναισθηματικές καταστάσεις
- Συνήθως, όταν κάποιος ψεύδεται, υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση ανάμεσα στις δηλώσεις του και στις πράξεις που επιβεβαιώνουν τις δηλώσεις αυτές. Για παράδειγμα, κάποιος σας λέει: «Είμαι πολύ χαρούμενος για σένα», δίχως να έχει κάποια χαρούμενη έκφραση τη στιγμή που το λέει, αλλά με το που θα τελειώσει την πρόταση, θα πάρει μια, ψεύτικη, χαρούμενη έκφραση, ώστε να συμβαδίζουν τα λόγια με τη συμπεριφορά του.
- Το κεφάλι του κινείται μηχανικά, μη δίνοντας έμφαση στα σωστά σημεία που θέλει να τονίσει, δείχνοντας ότι η κίνηση αυτή γίνεται συνειδητά, αντί ασυνείδητα που θα έπρεπε να γίνεται κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας
- Οι δηλώσεις του δεν συμβαδίζουν καθόλου με τη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, κάποιος σας λέει: «Σʼ αγαπώ», κ ενώ το λέει, έχει μια περίεργη έκφραση στο πρόσωπό του κ τα χέρια του μένουν σφιχτά δεμένα. (Το συγκεκριμένο παράδειγμα δεν μιλάει για μια κατάσταση π.χ. πρότασης γάμου, καθώς το ίδιο σήμα μπορεί να δηλώνει αμηχανία)
- Η έκφραση των συναισθημάτων συνήθως παραμένει μόνο στο στόμα του ψεύτη. Δεν εκφράζει με άλλα όργανα τα συναισθήματά του.
Διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις
- Ένας ψεύτης κρατάει συνήθως αμυντική στάση, σε αντίθεση με έναν που λέει την αλήθεια ο οποίος κρατάει μια πιο επιθετική στάση.
- Επίσης, ο ψεύτης μπορεί να γυρίσει το κεφάλι του ή το σώμα προς μια αντίθετη κατεύθυνση από αυτή του συνομιλητή του.
- Υπάρχει πιθανότητα το άτομο να μείνει σκυφτό καθʼ όλη τη διάρκεια της συζήτησης. Θα αποφεύγει να σταθεί ομαλά κ με ίσιους τους ώμους.
- Θα προσπαθήσει να φύγει μακριά από τον συνομιλητή του.
- Θα υπάρχει μικρή ή ανύπαρκτη σωματική επαφή με τον συνομιλητή.
- Έπειτα, ο ψεύτης, σπάνια θα δείξει με το δάχτυλο προς τον συνομιλητή του, όταν προσπαθεί να τον πείσει για κάτι κ εκείνος δείχνει να μη πείθεται.
- Τέλος, μπορεί να προσπαθήσει να βάλει κάποια φυσικά εμπόδια ανάμεσά σʼ αυτόν και στον συνομιλητή του, αποφεύγοντας με έμμεσο τρόπο την επαφή μεταξύ τους.
Φυσικά υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν τους ειδικούς στο ξεσκέπασμα ενός ψεύτη, όπως είναι οι ψυχολογικές αντιδράσεις του ατόμου κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων, όπως είναι ο τρόπος που λέγεται κάτι από τον ψεύτη ή το τι λέει ένας ψεύτης. Τα πιο πάνω είναι τα πιο απτά, τα πιο καθημερινά φαινόμενα του ψέματος, τα οποία μπορεί να σας φανούν χρήσιμα για να αναγνωρίζετε την ειλικρίνεια γύρω σας. Ας μη ξεχνάμε όμως πως και τα ψέματα έχουν μεγάλη χρησιμότητα στη ζωή μας, καθώς η ύπαρξη μόνο της αλήθειας θα έφερνε τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα με την ύπαρξη μόνο του ψέματος.